Uit recent onderzoek blijkt dat één op de vier Nederlandse en Vlaamse jongeren tussen de 12 en 19 jaar zichzelf wel eens opzettelijk beschadigt. In Nederland gaat dit om ruim vierhonderdduizend jongeren. Vanaf donderdag 12 februari start de NCRV met de nieuwe vierdelige serie Beschadigd. Programmamaker Jessica Villerius volgt jongeren én volwassenen die dagelijks vechten tegen de dwang of behoefte om zichzelf te snijden, branden of op een andere manier te verwonden. Ze doorbreken de schaamte en het taboe door er openlijk over te praten, hun littekens en hun verdriet te laten zien.
In de serie Beschadigd staan mensen centraal die zichzelf beschadigen en er is aandacht voor ouders en ziekenhuizen. Het gaat om meisjes én jongens maar ook om volwassenen. In tegenstelling tot de beeldvorming gaat het niet altijd om mensen met een borderline stoornis. In veel gevallen is er sprake van een combinatie van factoren zoals depressie, eetstoornis, angststoornis, trauma of PTSS. In de eerste aflevering vertelt Cindy (33) over haar ervaring op de Eerste Hulp: “Ik ben meerdere malen gewoon weggestuurd, dan zeiden ze: ‘We helpen hier mensen die het echt nodig hebben.’ Ik ben meerdere malen zonder verdoving gehecht. Wat artsen niet begrijpen, is dat we dit op het moment van aanbrengen inderdaad niet voelen: het gebeurt soms in een roes. Maar wanneer er gehecht moet worden, dan zijn we bij ons volle verstand en doet het net zo veel zeer als bij ieder ander.”
Programmamaker Jessica Villerius ontdekte dat ziekenhuizen slecht zijn ingesteld op deze problematiek. “Mensen die met veel pijn en schaamte naar de Eerste Hulp gaan krijgen daar te horen dat ze maar even moeten wachten want ze hebben het immers zelf gedaan. In het ergste geval krijg je 47 hechtingen aangebracht zonder verdoving. Dat nodigt niet uit om er later opnieuw hulp te zoeken.”
In deze serie sneuvelt ook het vooroordeel dat het alleen maar jonge meiden zijn die zichzelf beschadigen. Zo is er een openhartig portret van de 22-jarige Niels, hij snijdt zichzelf dagelijks. Hij ziet het moment dat zijn armen ‘helemaal vol’ zijn rap naderen: “Maar wat moet ik dan?”, is zijn wanhoopskreet in Beschadigd. De 49-jarige Maurice kon pas na jarenlange therapie stoppen met zichzelf verwonden met onder andere chemische middelen. En ook de 37-jarige vader Arnold voldoet niet bepaald aan het cliché-beeld dat mensen hebben van mensen die zichzelf snijden.
Beschadigd voert ook gesprekken met de naaste omgeving van mensen die zichzelf beschadigen. Hoe gaan partners of ouders hiermee om? Hoe ingrijpend is het in een gezin als iemand zichzelf regelmatig iets aandoet? Wat kunnen gezinsleden doen om te helpen? Beschadigd is aanwezig bij familiebijeenkomsten, lotgenotenbijeenkomsten en laat deskundigen aan het woord die inzicht geven in oorzaken, behandelingen en oplossingen.
Maar Beschadigd biedt met intieme portretten en openhartige gesprekken vooral een nieuwe blik op mensen die zichzelf beschadigen. Want zoals ze zelf zeggen: „Stop met staren. Ik ben niet gek, ik ben niet ziek, ik ben gewond.”
De serie Beschadigd is een productie van Posh Productions in samenwerking met de NCRV.